Alle grachten zijn verdwenen in het Centrum van de stad. Gelukkig heeft Purmerend in de buitenwijken van de stad ruim voldoende sloten en grachten. Sommige al in de 16e eeuw gegraven sloten zijn in de nieuwe wijken van Purmerend behouden gebleven. Mooi voorbeeld is de “Dopsloot”, deze is op de oude kaart van Joan Bleau al te vinden. Deze loopt door de Overwheerse Polder langs het Doplaantje. Ook de Gorssloot is een oude sloot, min of meer een natuurlijk water die door de wijk Gors loopt. Een interessant stuk water waar natuur en wonen dicht bij elkaar te vinden is.
“De Dop”is duidelijk te lezen op de kaart uit 1680 en begon tegen het Noorder bolwerk en eindigde ergens bij het “Achterom”
Hoe zag Purmerend eruit in de 19e eeuw?
In 1870 werd het plan uitgevoerd om de gracht in de Nieuwstraat te dempen. Deze ansichtkaart is genomen ter hoogte van de Westerstraat in 1900. 30 jaar na de demping staan de oude Iepen er nog steeds. De bomen hadden in die tijd betere groeiomstandigheden dan nu. Er was immers geen zwaar verkeer en konden de wortels overal groeien. Dit formaat bomen zal je nu niet meer tegenkomen.
De Nieuwstraat was tot 1870 een gracht met ’t Zuyd-Eijnd en de Boon Acker. Meer richting de voormalige schapenmarkt werd het ’t Nieuwe Zuydereynd en ’t Tuynen- Eylant. Interessant is dat op de kaart van Frederik de Wit maar liefst 8 bruggen te zien is. De Baenbrugh ter hoogte van de Westerstraat, ’t Syltje de verbinding tussen ’t Gouw en de Hoogstraat, dan 2 bruggen die geen naam hebben op de kaart ter hoogte van de Zuidersteeg, daarna krijg je de Boonackersbrugh en de Zuyd-eynderbrugh ter hoogte van de Bultstraat en de Willem Eggertstraat waar nu de WECC te vinden is. Vervolgens komen we bij de brug van ’t Tuynen- Eylant bij de Koestraat en aan de buitenkant van de stad nog een brug die de verbinding maakt naar de Oude Begraafplaats.
Er zijn in het eind van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw zeer veel ansichtkaarten van de stad gemaakt. Hoe het er toen uitzag, tonen de foto’s en ansichtkaarten wel.
Op de kaart van Frederik de Wit uit 1680 is te zien dat er een gracht lag, de Slotterstraat en vanaf het kasteel Purmerstein heette het de Singel. Aan de andere kant heette het de Slotterburgwal. Dat waren de namen tot 1930. Deze gracht werd gedempt en kreeg de nieuwe naam van Gedempte Singel. Heel mooi is te zien dat er bomen staan langs de grachten. Langs het slot “Purmerstein” zelfs een dubbele rij.
Een bijzonder mooie ansichtkaart uit 1900 is deze wel, er is weinig herkenning op te zien is. Ze is genomen vanaf de Kanaalstraat richting de Wagenbeurs. Rechts was de gracht “Het Slottertje” en de Slotterburgwal.
De gracht was een makkelijke verbinding voor de aflevering van goederennaar de markt, maar ook konden bedrijven hun goederen op de beurtvaart zetten naar andere plaatsen. Een van de bekende bedrijven die een winkel had in de Peperstraat was Gerrit Oud Pz. die een handel in wijnen begon. Met regelmaat werden de vaten met drank en andere producten op de wal gezet.
De Westerstraat was net gedempt toen de de foto voor deze ansichtkaart gemaakt werd. In 1880 was het zover, scheepsladingen met zand werden aangevoerd, om de gracht te dempen.
Ook hier hebben de oude en zeer grote Iepen hebben het nog vele jaren volgehouden in de nieuwe Westerstraat na de demping van de gracht. Rond 1920 werden deze bomen pas vervangen vanwege de slechte conditie van de bomen. De kreet “groene stad” is niet van deze tijd, maar was vroeger ook al zo. Ook de Westerstraat die ik ken, van de periode 1955 toen ik er woonde, is niet zoals we haar nu kennen. Vooral op de dinsdag was het een drukte van jewelste.
