“Honger maakt rauwe bonen zoet”

‘Honger maakt rauwe bonen zoet’

Stadsziekenhuis met de ruiters met bonenstro

ziekenhuis stads

Bruine bonen in de stad

In crisistijd is het gebruik van grond van groot belang. Wanneer voedsel schaars en duur is, kan de grond als groentetuin worden ingericht. Niet alleen op het platteland, maar ook in stedelijke gebieden.

Mijn vader had vroeger een volkstuin langs het spoor. Het was nog enkelspoor en tussen de spoordijk- en sloot lag ongeveer vijf meter grond, die geschikt was voor een groentetuin. Er was weinig plek waar niet werd ’getuind’, zoveel behoefte was er om de eigen groenten en aardappelen te telen. Veel weet ik er niet meer van, want het is inmiddels lang geleden. Pas in de jaren zestig van de vorige eeuw werd in Purmerend het eerste volkstuinencomplex aangelegd. Toen ik mijn vrouw leerde kennen, kregen we zelf een volkstuin in de Beemster, en we tuinen er nog steeds met plezier. Mijn schoonvader had een boerenbedrijf en teelde veel verschillende producten, waaronder citroenbonen. Dat is een gewas waarbij de bonen niet worden geplukt, maar gedorst. Ze groeien tot de bonen dik zijn en dan worden de struiken als bosjes bij elkaar gebonden en gedroogd. Als ze kurkdroog zijn, gaan ze in een jutezak en word met een stok net zo lang op de zak geslagen tot de bonen loslaten. Citroenbonen zijn nog steeds verkrijgbaar en in veel kookboeken zijn recepten te vinden.

Bruine bonen

Een poosje geleden kreeg ik een paar foto’s van het in 1940 gebouwde Stadsziekenhuis. Tot mijn verwondering staat er aan de achterkant van het gebouw een rij ruiters, waarop bonenstro hangt te drogen. Na de oorlog moest Purmerend herstellen en werd elk stukje grond goed gebruikt. In 1945 kwamen het ziekenhuis en de nieuwe begraafplaats in onderhoud bij de gemeente, en het gemeentebestuur besloot de gemeentelijke tuinmannen in te zetten voor de teelt van de broodnodige groenten. De bruine bonen kregen natuurlijk een goede bestemming en de twee tuinen werden zo prima onderhouden. Op de plek van het Stadsziekenhuis is 23 jaar geleden het nieuwe gemeentehuis gebouwd, en met de bezuinigingen die nu nodig zijn, is het misschien een idee om de tuinen wederom te gebruiken voor het telen van bruine bonen. Ze kunnen prachtig drogen tegen de witte muren van het gebouw.

De Purmerender Courant meldde dat er ook op de Nieuwe Algemene Begraafplaats bonen geteeld gaat worden.

19400608_005PNC

Goed omgaan met de grond die je hebt. Na de oorlog was er niet zo veel voedsel, de opbouw was in volle gang. Het idee om op de Algemene Begraafplaats en op het terrein van het Stadsziekenhuis bonen te telen werd in de krant vermeld. Een rijm van Jaap Klapmuts maakt het verhaal compleet.

19400601_003PNC(1)